اۉزبېک (تورک) لکسیکولوژی سیده تیل تۉغری سیده تورلی اتمه لر و لکسیمه لر قۉللـه نیلیب کېلگن و کېلماقده. بو مسأله ده گی خیلمه-خیللیک شونچه که اۉز-اۉزیدن اۉرته گه کېلمه ی، بلکه اونینگ تورلی تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی عینی و حقیقی عامللر و سببلری بار. زمان چۉزیغی، جانلی تیللر (اولر بیلن ادبی تیل هم) نینگ اۉزگریشی و رواجلنیشی، سۉز خزینه سینینگ دایمی اۉزگروچنلیگی، بشقه تیللر بیلن مناسبتده بۉلگنلیگی، تیلچیلیک ساحه سیده گی قۉلگه کیریتیلگن یوتوقلر نیگیزیده اونینگ لکسیک قاعده لری و خزینه سینی ترتیب-قاعده گه سالیش، تازه لش، ینگیلش و … لر کبی نرسه لر اساسی سببلردن سنه له دی.